Osep Tokat’ın Virane Kiğı Kitabı çıktı

Osep Tokat’ın Virane Kiğı Kitabı çıktı

  Aslen Kiğı Zermek (Yeldeğirmeni) Köyü’nden olan Osep Tokat, “Ermeni Gümüş Ustaları” kitabının ardından Kiğı’daki Ermeni köyleri ve tarihçesini içeren “Virane Kiğı” kitabını da yayınladı.
26 Mayıs 2015 Salı 19:17

Ermenice, Türkçe ve İngilizce olmak üzere üç dilde yazılan kitabın önsözünde siyasi nedenlerle yurtlarından sürülen, 3000 yıl Anadolu topraklarını ekip biçen, demiri, bakırı, altını, gümüşü, 600 yıl Osmanlı’ya yollar, köprüler inşa eden ancak bu yollarla köprülerin bir gün kendilerini dönüşü olmayan çöllere götüreceğini hiç düşünmeyen Ermeni milletine ithaf ettiğini belirten Tokat, Kiğı’nın ilk olarak bugün Haküstün olarak bilinen köyün yanında Goğapert adıyla kurulmuş, 1616 yılında meydana gelen deprem ile tamamen yıkılan ve yaşayanların Kiğı’ya yerleşen insanların yaşamlarını dile getiriyor.

Yazar Osep Tokat’ın Roma, Yunan ve Ermeni kaynaklarına dayandırdığı 1915 yılından önce Kiğı merkezde 3900 Ermeni, 1000 Türk ve Kürt vardı. Kiğı’ya bağlı Melikan ve Karabey köylerinin, demir, bakır, kurşun ve nikel gibi zengin maden kaynaklarına sahip olduğunu, aynı zamanda kaplıcaya ve maden suyu kaynaklarına sahip olduğunu, Dr. G. Turigyan ve Dr. Papazyan’ın yazdıklarına dayanarak gözler önüne seriyor.

KİĞI TARİHÇESİTokat, kitabında Kiğı, 15-13 yüzyıllarda Eti-Mitani ırkların savaş alanıydı. 1200’lü yıllarda yeni kavimlerin akınları sonucu Eti Devleti kuruldu. 6-9 yüzyıllarda Kiğı bölgesinin Asurlular tarafından, Urartu ülkesini Nayiri olarak adlandırdığı belirtiliyor.

330-550 yıllarda Perslerin hâkimiyetinde olan Kiğı, 330-323 arasında ise Makedon İskender’in komutanı Selevkos’un hakimiyetine geçiyor. Kiğı, Pers, İran ve Makedonların arasında uzun yıllar yaşamını sürdürüyor. Yarı bağımsız olan Ermenistan Kralı Yervant tarafından büyük Ermenistan Devletini kurulurken, Kiğı da bu hudutların içinde yer alıyor. Roma, hâkimiyetine giren bölge, daha sonra Bizans hakimiyetine geçiyor. 654 yılından sonra Arap akınlarıyla halifelik egemenliğine giriyor. 1020’li yıllarda birçok Ermeni bölgesiyle beraber tekrar Bizans hâkimiyetine geçiyor.  11. Yüzyılda Selçukluların, Ermenistan’ı işgaliyle Kiğı yeniden hakimiyet değiştiriyor. 13. Yüzyılda Ermenistan’la beraber Kiğı, Eyyubilerin hâkimiyeti altında idi. 13. Yüzyılda Moğol istilası altında kalıyor. 14. Yüzyılda Ermenistan’ın içerisinde yer alan Kiğı’da, daha sonra Timur Leng’in hâkimiyeti başlıyor. Kısa süre sonra birbirine giren iki Türkmen boyu, Akkoyunlular ve Karakoyunlular arasında el değiştiriyor. 1425 yılında Akkoyunlular’a, 1451 yılında da Karakoyunlulara geçiyor. 16. Yüzyılda bütün Ermeni toprakları Osmanlı ve İran arasında kalıyor. Kiğı, yaklaşık olarak 150 sene İran safevi Kızılbaşların hâkimiyeti altında kalıyor. 1525 yılında Osmanlının eline geçiyor ve o günden bu güne kadar Türk hakimiyetinde yer alıyor.

Güncel ve tarihi fotoğraflarla süslenen kitapta Ermeni köylerin isimleri ve nüfusları, 1915 yılında zorunlu göç ve acı olaylarda katledilenlerin dışında kalan çok az sayıdaki rakamları da not düşülmüş.

Yazarın Büyükbabası Mardiros Sarkisyan tarafından yapılan Selenk Köprüsü

-Dizi yazımızın bir sonraki sayısında Hösnek, bugünkü adıyla (Güngörsün), Temran (Bağlarpınar) Köylerinin adı, anlamı ve özelliklerini paylaşacağız.

NOT: Kitabı almak isteyenler kargo bedeli ile beraber 100 TL ile gazetemize müracaat etmeleri halinde temin edilebilir.



===

===

===

- --
Mikrofon - Osep Tokat (23 Ocak 2015) by imctv --- "Armitaj" with Osep Tokat --- -----